Chương trình hướng đến mục tiêu nâng cao nhận thức an toàn số, thúc đẩy bình đẳng giới trong môi trường trực tuyến và tăng cường vai trò chủ động của phụ nữ, trẻ em gái cũng như thanh thiếu niên trong quá trình tham gia đời sống số. Sự kiện đồng thời nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết về xây dựng một môi trường mạng văn minh, bền vững trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao gia tăng, kéo theo những rủi ro mới đối với người dùng, đặc biệt là nhóm yếu thế. Chương trình thu hút khoảng 300 đại biểu, giảng viên, sinh viên và khách mời, với sự tham dự của PGS.TS. Dương Kim Anh – Phó Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam, Trưởng Khoa Giới và Phát triển; Đại tá, TS. Nguyễn Hồng Quân – Giám đốc Trung tâm Huấn luyện, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05); bà Nguyễn Phương Linh – Viện trưởng MSD; ông Tomas Königs – Bí thư thứ hai Đại sứ quán Hà Lan; Thạc sĩ, Đại úy Phạm Khánh Hòa – đại diện Liên minh Niềm tin số; cùng đại diện sinh viên Học viện.

Chuyển đổi số mạnh mẽ và những thách thức mới đối với phụ nữ

Theo các chuyên gia tại chương trình, chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội học tập, việc làm, sáng tạo và tham gia cộng đồng. Phụ nữ ngày càng có hiện diện rõ nét hơn trong lĩnh vực công nghệ, từ lập trình, trí tuệ nhân tạo đến khởi nghiệp sáng tạo. Tuy nhiên, đi cùng với đó là những nguy cơ ngày càng phức tạp, khiến phụ nữ và trẻ em gái trở thành nhóm cần được ưu tiên bảo vệ trên không gian mạng.

Nhiều nghiên cứu quốc tế ghi nhận tỷ lệ phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực mạng dao động 16–58%; đáng chú ý, 90–95% nội dung deepfake khiêu dâm trên mạng hướng vào nữ giới. Tại Việt Nam, các thống kê gần đây cho thấy mức độ rủi ro đang gia tăng nhanh. Năm 2023, A05 xử lý hơn 1.500 vụ lừa đảo trực tuyến. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024, đã ghi nhận hơn 22.200 phản ánh liên quan đến lừa đảo qua mạng; trung bình cứ 220 người dùng điện thoại thông minh thì có 1 người trở thành nạn nhân. Bên cạnh đó, 70% người dân cho biết họ tiếp xúc với ít nhất một cuộc gọi hoặc tin nhắn lừa đảo mỗi tháng.

Một hình thức đáng lo ngại được đề cập tại tọa đàm là “bắt cóc online” – hành vi tội phạm biến nạn nhân thành “tù nhân tinh thần” thông qua đe dọa, thao túng cảm xúc và ép buộc thực hiện yêu cầu từ xa. Từ giữa năm 2024 đến tháng 8/2025, Bộ Công an ghi nhận khoảng 50 vụ việc, với 90% nạn nhân là nữ, chủ yếu thuộc nhóm tuổi 18–22, trong đó phần lớn là sinh viên sống xa nhà.

Các diễn giả nhận định: sự thiếu hụt kỹ năng số, tâm lý cả tin, áp lực xã hội đối với nữ giới và những khuôn mẫu giới trong giáo dục – văn hóa là những yếu tố khiến phụ nữ và trẻ em gái dễ bị tổn thương hơn trước các hành vi tấn công, quấy rối hay lừa đảo trực tuyến.

Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Dương Kim Anh nhấn mạnh sự cần thiết phải trang bị kỹ năng số và khả năng tự bảo vệ cho sinh viên, đặc biệt là nữ sinh – nhóm dễ chịu tác động từ các rủi ro mạng. Bà cho biết Học viện đang tăng cường triển khai mô hình “trường học an toàn số”, lồng ghép nội dung an toàn số vào các chương trình đào tạo và phối hợp với nhiều tổ chức để hỗ trợ sinh viên chủ động bảo vệ bản thân. 

Tiếp đó, Thạc sĩ, Đại úy Phạm Khánh Hòa – đại diện Liên minh Niềm tin số – khẳng định mục tiêu của chiến dịch “Không một mình” là nâng cao năng lực số, kỹ năng tự bảo vệ và nhận diện rủi ro cho cộng đồng người dùng, đặc biệt phụ nữ và trẻ em gái. Bà nhấn mạnh vai trò hợp tác liên ngành giữa cơ quan quản lý, trường học, tổ chức xã hội và doanh nghiệp công nghệ nhằm tạo ra hệ sinh thái bảo vệ người dùng bền vững.

Đại diện Đại sứ quán Hà Lan, ông Tomas Königs, bày tỏ sự ủng hộ đối với các sáng kiến thúc đẩy bình đẳng giới và an toàn số, đánh giá cao mô hình giáo dục kết hợp trải nghiệm thực tế tại chương trình. Trong bài chia sẻ chính, bà Nguyễn Phương Linh giới thiệu mô hình “Vaccine số” với ba cấu phần gồm hiểu biết số, kỹ năng số và giá trị số, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trang bị năng lực số toàn diện giúp phụ nữ, trẻ em gái nhận diện nguy cơ, bảo vệ thông tin cá nhân và ứng xử văn minh trên môi trường mạng.

Trong phần chia sẻ chính, bà Nguyễn Phương Linh – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển Bền vững (MSD) – giới thiệu mô hình “Vaccine số” và các bộ tài nguyên học tập liên quan đến bình đẳng giới, phát triển bền vững và kỹ năng an toàn số. Bà cho biết, mục tiêu của chương trình là giúp phụ nữ và trẻ em gái chủ động hơn trong việc nhận diện nguy cơ, phòng tránh rủi ro và tham gia không gian mạng một cách tự tin, an toàn và sáng tạo.

Tọa đàm “Clicking bình an”: Góc nhìn đa chiều về an toàn số

Tâm điểm của sự kiện là tọa đàm “Clicking bình an – Phụ nữ và trẻ em gái chủ động trong thế giới số” với sự tham gia của với sự tham gia của PGS.TS. Dương Kim Anh, ThS, Đại úy Phạm Khánh Hòa, bà Nguyễn Phương Linh, sinh viên Hoàng Phương Thảo – Chủ nhiệm CLB Thanh niên hành động vì Bình đẳng giới và Phát triển bền vững, KOL Lê Quang Minh (@leminhthieurang) và KOL Nguyễn Phương Quỳnh Anh (Hanoiholic).

Các diễn giả tập trung phân tích ba nhóm vấn đề chính: thực trạng rủi ro trên không gian mạng, năng lực số cần thiết để phụ nữ chủ động bảo vệ bản thân và đề xuất giải pháp hướng tới môi trường số an toàn, bền vững.

Tại phần thảo luận đầu tiên về thực trạng khoảng cách giới trên không gian mạng, đại diện sinh viên chia sẻ những trường hợp cá nhân hoặc bạn bè từng gặp quấy rối, dụ dỗ hay đe dọa trên mạng xã hội. Nhiều em thừa nhận sự lúng túng khi ứng phó, thiếu thông tin về kênh hỗ trợ, hoặc e ngại bị đánh giá khi kể lại trải nghiệm tiêu cực.

Đại diện sinh viên Hoàng Phương Thảo chia sẻ những trường hợp thực tế sinh viên dễ gặp phải như bị quấy rối, dụ dỗ hoặc lừa đảo cảm xúc, nhấn mạnh sự thiếu kỹ năng và tâm lý ngại chia sẻ khiến nhiều bạn rơi vào thế bị động.

Từ phía A05, ThS, Đại úy Phạm Khánh Hòaphân tích tình hình tội phạm mạng gần đây và cảnh báo các thủ đoạn nhắm đến phụ nữ, sinh viên: mạo danh cơ quan nhà nước, chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội, lừa đảo tuyển dụng, deepfake, lừa đảo tình cảm, và đặc biệt là dạng “bắt cóc online”. Theo A05, việc nâng cao năng lực cảnh giác, không cung cấp thông tin cá nhân, không chuyển tiền theo yêu cầu từ đối tượng lạ và báo ngay cho cơ quan chức năng là những biện pháp cơ bản để tự bảo vệ.

Ở góc độ giới và phát triển, PGS.TS. Dương Kim Anh TS. Dương Kim Anh – Phó Giám đốc Học viện – phân tích các yếu tố văn hóa – xã hội khiến phụ nữ và trẻ em gái chịu nhiều áp lực hơn khi đối mặt với rủi ro trực tuyến. Những định kiến giới, nỗi lo bị xã hội phán xét, sự thiếu bình đẳng trong tiếp cận công nghệ khiến khoảng cách giới trên mạng ngày càng rõ rệt.

Từ góc độ tổ chức xã hội, bà Nguyễn Phương Linh chỉ ra rằng phụ nữ thường thiếu kỹ năng nhận diện thông tin sai lệch, bảo mật tài khoản và quản lý dấu chân số.

Hai KOL trẻ Lê Quang Minh và Nguyễn Phương Quỳnh Anh chia sẻ góc nhìn thực tế từ cộng đồng mạng, cảnh báo nhiều bạn trẻ bị cuốn vào nội dung cảm xúc mạnh, xu hướng nhất thời hoặc lời mời gọi hấp dẫn, từ đó dễ mắc sai lầm và trở thành nạn nhân của các chiêu trò mạng.

Các diễn giả thống nhất rằng an toàn số cần sự chung tay của cơ quan quản lý, nền tảng công nghệ, tổ chức xã hội, trường học và chính người trẻ; trong đó, kỹ năng số đóng vai trò cốt lõi. Sau phần trao đổi, sinh viên Học viện trình diễn một vở kịch ứng tác tái hiện tình huống lừa đảo trực tuyến, giúp người xem dễ dàng nhận diện chuỗi hành vi thao túng tâm lý thường gặp.

Ở chủ đề thứ hai, về năng lực số cho phụ nữ, đại diện MSD cho biết nhiều phụ nữ còn thiếu kỹ năng nhận diện thông tin sai lệch, kỹ năng bảo mật, tư duy phản biện và thói quen bảo vệ ranh giới cá nhân. KOL khách mời chia sẻ góc nhìn từ cộng đồng trẻ, cho biết nhiều bạn dễ bị thu hút bởi xu hướng mạng, nội dung kích thích cảm xúc hoặc lời mời kiếm tiền nhanh, từ đó vô tình rơi vào bẫy lừa đảo hoặc mất an toàn.

Tại chủ đề thứ ba về xây dựng môi trường số an toàn và bền vững, sinh viên và KOL đề xuất một số khuyến nghị: tăng cường truyền thông giáo dục kỹ năng số; thúc đẩy chiến dịch hướng đến người trẻ; kết nối cộng đồng người ảnh hưởng để lan tỏa thông điệp đúng đắn; và khuyến khích sinh viên báo cáo ngay các nội dung độc hại hoặc hành vi quấy rối.

Đại diện A05 và Liên minh Niềm tin số chia sẻ về các ưu tiên trong thời gian tới, gồm: phối hợp với nền tảng công nghệ để tăng cường lọc nội dung xấu; triển khai các công cụ hỗ trợ tố giác trực tuyến; tăng cường tuyên truyền tại trường học; và mở rộng chiến dịch “Không một mình” tới nhiều địa phương.

TS. Dương Kim Anh cho biết Học viện Phụ nữ Việt Nam đang định hướng xây dựng mô hình “trường học an toàn số”, với sự tham gia của cả giảng viên và sinh viên. Nhà trường sẽ lồng ghép nội dung an toàn số trong các hoạt động đào tạo, đồng thời khuyến khích mô hình sinh viên đồng hành – sinh viên hỗ trợ lẫn nhau khi gặp rủi ro trực tuyến.

Các hoạt động tương tác: kịch ứng tác và Flashmob “Clicking”

Sau phần thảo luận, chương trình tiếp tục với các hoạt động tương tác nhằm truyền tải thông điệp an toàn số một cách sinh động.

Phần kịch ứng tác do sinh viên Học viện Phụ nữ Việt Nam thực hiện tái hiện một tình huống lừa đảo qua mạng thường gặp, giúp người xem nhận diện rõ các bước thao túng tâm lý của đối tượng và cách xử lý an toàn.

Một điểm nhấn khác là Flashmob “Clicking”, được biểu diễn bởi nhóm sinh viên CLB YAGS và hướng dẫn trực tiếp bởi KOL khách mời. Điệu nhảy mô phỏng các động tác “click – chặn – báo cáo”, truyền tải tinh thần chủ động bảo vệ bản thân trên không gian mạng. Hoạt động thu hút sự hưởng ứng của toàn bộ hội trường, tạo không khí sôi động, đồng thời nhấn mạnh thông điệp gắn kết cộng đồng trong nỗ lực xây dựng môi trường số lành mạnh.

Thông điệp của sự kiện: “Không một mình – cùng nhau an toàn trực tuyến”

Kết thúc chương trình, đại diện các đơn vị gửi lời kêu gọi phụ nữ, trẻ em gái và thanh thiếu niên chủ động trang bị kỹ năng số, nâng cao cảnh giác và phối hợp cùng cơ quan quản lý, nhà trường, tổ chức xã hội trong phòng ngừa rủi ro mạng. Ban tổ chức khẳng định trách nhiệm bảo vệ người dùng không chỉ thuộc về cá nhân, mà cần sự đồng hành của cộng đồng, nền tảng công nghệ và hệ thống hỗ trợ pháp lý.

Ba thông điệp chính được nhấn mạnh:

• Phụ nữ và trẻ em gái trở nên mạnh mẽ hơn khi được trang bị kỹ năng số đúng cách.

• An toàn số là trách nhiệm chung của cơ quan quản lý – nhà trường – tổ chức xã hội – doanh nghiệp – cộng đồng.

• “Clicking bình an” là cách mỗi người chung tay kiến tạo một môi trường mạng nhân văn, tử tế và bền vững.

Với những nội dung được chia sẻ tại chương trình, sự kiện “Không một mình – Vaccine Số” không chỉ mang lại thông tin, kỹ năng và giải pháp để phụ nữ, trẻ em gái và sinh viên chủ động hơn khi tham gia môi trường trực tuyến, mà còn đặt nền tảng cho quá trình phối hợp lâu dài giữa nhà trường, cơ quan quản lý và các tổ chức xã hội trong xây dựng không gian số an toàn và bền vững. Những cam kết, góc nhìn và khuyến nghị từ các bên tham gia là cơ sở quan trọng để tiếp tục mở rộng các hoạt động giáo dục kỹ năng số, tăng cường truyền thông phòng ngừa rủi ro và thúc đẩy bình đẳng giới trong kỷ nguyên chuyển đổi số. Sự kiện khép lại nhưng thông điệp “Không một mình – cùng nhau an toàn trực tuyến” tiếp tục được lan tỏa, hướng tới một môi trường mạng văn minh, tôn trọng và bảo vệ mọi người dùng, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái.